Öfke duygusal bir tepkidir. Kontrollü öfke, kişiyi tehditlere karşı uyarıp kendini korumasını sağlar. Ne var ki öfke kontrol edilemediğinde hem birey hem de çevresi için zararlı bir hale gelmeye başlar. Öfkeyi tanımak, inkar etmemek, bastırmamak, kabul etmek ve kontrollü bir şekilde ifade etmek gerekir.

Öfke duygusunun ortaya çıkışı, doyurulamamış istekler ve karşılanamamış beklentilerden kaynaklanır. Yetersizlik, korku, kaygı, anlaşılamama ve yalnızlık gibi duyguların anlaşılması, paylaşılması ve doyurulması gerekir. Çünkü öfke aslında bu duygulara ikincil olarak oluşur. Aksi takdirde kişi kendisine, etrafındakilere ve/veya başına gelenlere(dünyaya) öfkelenmeye devam edecek ve bu duygu hem kendisine hem de etrafına zarar verecektir. Kontrol edilemeyen öfke suça, şiddete, ilişki sorunlarına, işlevselliğin ve sağlığın bozulmasına yol açar. Öfkeyi kontrol edemeyen birey genellikle diğer duygularını da ifade etmekte ve yönetmekte zorlanır. Yoğun öfke sırasında noradrenalin, adrenalin artar ve kalp hızı ile tansiyon yükselir. Beklendiği gibi bu durum ruhsal ve fiziksel bir çok rahatsızlığa neden olabilir. Öfke ile doğru baş etme yöntemleri geliştirilmezse, kalp-damar hastalıkları, bağışıklık sisteminde problem, mide-barsak sorunları, alkol-sigara-madde bağımlılığı, depresyon, yeme bozuklukları ortaya çıkabilir.

Öfkeyi kontrol altında tutmada ilk adım onu tanımaktır. Öfkenizi bastırmayı, yok saymayı, inkar etmeyi mi tercih ediyorsunuz veya bir süre bastırıp daha sonra patlama halinde mi ortaya çıkıyor? Hatta öfke bir yaşam biçimi haline mi geldi? Tüm bunlar kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen yanlış baş etme biçimleridir. Öfkeyi kontrol altında tutmak için şu öneriler sıralanabilir:

1.   Öfkeyi tetikleyen durumları ve öfkenizin biçimini tanımlayın.

2.   Öfkelendiğinizi hissettiğinizde mola verin. Kendinizi sakinleştirmeye yönelik nefes egzersizleri yapın ve kendinize sakinleştirici cümlelerle telkinde bulunun.

3.   Öfkenizi spor yaparak kolayca atabilirsiniz.

4.   Etrafınızdakileri öfkelendiğinize dair bilgilendirin ve bir yandan da kendinizi kontrol etmede kararlı olun. Şiddete yönelik davranışların, bağırmanın, vurmanın asla çözüm olmadığını ve durumu kötüleştirdiğini kendinize hatırlatın.

5.   Sinirlendiğinizde duygu ve düşünceleriniz abartılı olabilir. Bunları daha mantıklı olanlarla değiştirerek bilişsel yeniden yapılandırma yapabilirsiniz. Durumu felaketleştirip “çok kötü”, “her şey mahvoldu” gibi cümleler kurmak yerine “Evet ortada bir sorun var ve benim buna kızmam anlaşılabilir fakat bu dünyanın sonu değil ve felaketleştirmek de çözüm getirmiyor” deyin.

6.   Kendinizle veya başkasıyla konuşurken suçlamalardan, genellemelerden, “asla” veya “her zaman” gibi kelimelerden uzak durun. Aynı zamanda “sen” kelimesinden ve karşıdakini suçlamaktan vazgeçerek “ben” dilini kullanarak hissettiklerinizi anlatmaya çalışın.

7.   Tüm dünya size düşman değil. Sadece günlük hayatın zorluklarıyla karşı karşıyasınız. Mantığınızın sesini daha çok dinlemeye başlayın.

8.   Bazı durumlarda öfke gerçekten haklı ve büyük nedenlere dayanabilir. Böyle bir durumda olduğunuzu düşünürseniz elinizden gelenin en iyisini yapın ve sabırlı olun. Çözüme hemen ulaşamadığınızda kendinizi veya başkalarını cezalandırmayın.

9.   Öfkeli kişiler sonuçlar çıkarmaya çok meyilli olur ve bunu hızlıca yaparlar. Fakat bu sonuçlar her zaman doğru olmaz. Akla ilk gelen şeyi söylemek yerine kendinize zaman verin ve karşıdakini de dinleyin.

10.                    Kendinizi tanıyın ve gün içerisinde en stresli olduğunuz zamanlar için planınız olsun. Örnek vermek gerekirse, ailenize işten eve geldiğiniz ilk yarım saat içerisinde fazlaca gergin olduğunuzu ve yatışmak için kendinizle kalmak istediğinizi söyleyebilirsiniz.

11.                     Öfkenizle baş edemediğiniz durumda mutlaka bir terapistten yardım alın.

Psikolog Ekin Cansın Sofracıoğlu

        0532 790 43 68